De campagnes voor de verkiezingen van 22 november draaien de komende weken op volle toeren. En met de publicatie van het verkiezingsprogramma van de partij van Pieter Omtzigt afgelopen week, is op hoofdlijnen ook iets duidelijker wat diverse partijen met Nederland willen.

In een serie over de verkiezingsprogramma’s vergelijkt Business Insider de komende weken telkens de verschillen en overeenkomsten tussen een tiental partijen op één thema. In dit eerste artikel kijken we naar de vermogensbelasting op sparen en beleggen in box 3.

De PVV heeft in het verkiezingsprogramma geen paragraaf opgenomen over de vermogensbelasting in box 3. Partijen die daar wel iets over zeggen zijn onder meer NSC, GroenLinks/PvdA, VVD, BBB, D66, ChristenUnie, CDA, Partij voor de Dieren en de SP.

Er valt op dit thema het nodige te kiezen, aangezien klassieke tegenstellingen tussen links en rechts wat betreft het belasten van vermogen aardig uit de verf komen in de verkiezingsprogramma’s. Al is het wel zo dat de ene partij een stuk concreter is dan de andere.

NSC: belasting van daadwerkelijk rendement op spaargeld en beleggingen

Het demissionaire kabinet Rutte IV wil voorsorteren op een nieuw stelsel voor de vermogensbelasting in box 3 vanaf 2027. Vanaf dat jaar zou de heffing op spaargeld en beleggen zoveel mogelijk moeten plaatsvinden op basis van daadwerkelijke behaalde rendementen. Maar daar zitten de nodige haken en ogen aan.

De partij van Pieter Omtzigt wil wel vasthouden aan deze hervorming, zo valt te lezen in het verkiezingsprogramma. Over de hoogte van het belastingtarief in box 3, laat het programma zich niet uit.

"In box 3 gaan we daadwerkelijke inkomsten en winsten (in plaats van fictief rendement) uit vermogen eerlijk belasten. We houden hierbij rekening met de problematiek rondom de nog niet verzilverde papieren winsten van zogeheten ‘incourante vermogensbestanddelen’, zoals grond, panden, aandelen in familiebedrijven etcetera. We beperken de mogelijkheden om deze heffing te ontwijken, zowel grensoverschrijdend als in het binnenland."

De partij van lijsttrekker Frans Timmermans windt er geen doekjes om: mensen met vermogen moeten zwaarder worden belast. De hoogste vermogens moeten zelfs een "zeer hoog" tarief gaan betalen. Dit zegt het partijprogramma:

"Mensen die veel bezitten, worden rijker door te beleggen of te speculeren. Mensen die weinig hebben, werken hard, maar zien dat de tweedeling steeds groter wordt. Een kleine groep bezit een groot deel van het vermogen. Een grote groep heeft heel weinig spaargeld, of zelfs (problematische) schulden. We zorgen dat mensen eerlijk belasting gaan betalen over hun inkomen uit vermogen. Ook voeren we een miljonairsbelasting in voor mensen met vermogens boven €1 miljoen (waarbij de waarde van het eigen huis niet wordt meegerekend)."

"We maken werken lonend, door de belasting op inkomen uit arbeid te verlagen. Dat betalen we met een eerlijke bijdrage van mensen met veel vermogen en bedrijven die winst maken."

"Er komt een onderzoek naar een progressiever belastingstelsel met een zeer hoog tarief voor de hoogste vermogens."

VVD wil verhouding tussen belasting op arbeid en vermogen 'rechtvaardiger' maken

De VVD van Dilan Yeşilgöz houdt zich behoorlijk op de vlakte over de vermogensbelasting in box 3. In het verkiezingsprogramma wordt wel gerept over een betere balans tussen de belasting op arbeid en de vermogensbelasting. Alleen staat er niet bij wat dat concreet inhoudt. De formulering is als volgt:

"In de afgelopen periode zijn stappen gezet om werken lonender te maken. Wij blijven ons daarvoor inzetten. Ook kijken we waar we de verhouding tussen lasten op arbeid en lasten op vermogen rechtvaardiger kunnen maken. We blijven inzetten op het dichtschroeien van sluiproutes waarmee belasting ontlopen wordt."

Wel valt er een soort handreiking te bespeuren richting ondernemers die zelf pensioen opbouwen via beleggen of bijvoorbeeld een huis als pensioenvoorziening hebben. "We voorkomen dat het belasten van vermogen een excuus wordt om het eigen huis, het pensioen of mkb’ers te belasten."

De VVD wil ook door met de aanpassing van de vermogensbelasting in box 3. "Box 3 wordt hervormd
naar een belasting op daadwerkelijk gerealiseerd rendement, zoveel mogelijk via een vermogenswinstbelasting. Daarbij kiezen we voor een eerlijk en toekomstbestendig stelsel van belasting op vermogensinkomsten. Een vermogensaanwasbelasting ten aanzien van illiquide vermogens, zoals aandelen en beleggingen in start-ups, familiebedrijven en vastgoed, dat verkocht moet worden om de belastingaanslag te kunnen betalen, wijzen we af. Daarnaast zorgen we voor een vrijstelling voor kleine spaarders."

BBB zet zich in voor beleggers met huurpand

De partij van lijsttrekker Caroline van der Plas vindt dat beleggers met huurpanden door aanpassingen van de vermogensbelasting in box 3 te hard worden aangepakt. Dit is onder meer gebeurd door een hoger percentage van de WOZ-waarde van een huurpand mee te nemen in de belastingheffing. De zogenoemde 'leegwaarderatio' is vanaf 2023 fors verhoogd.

BBB schrijft hierover het volgende in het verkiezingsprogramma. "Ook sociale en middeldure huurwoningen moeten voor investeerders vanuit fiscaal en financieel perspectief interessant blijven. Nederland kan zich simpelweg niet permitteren dat dit kapitaal de sector de rug toe keert. Fiscale regelgeving voor investeerders in betaalbare huurwoningen gaan we daarom versoepelen. De aanpassing in de leegwaarderatio (box 3) wordt teruggedraaid."

Verder heeft BBB nog een vrij radicale hervorming op de agenda staan. "In de inkomstenbelasting worden alle daadwerkelijke inkomsten gezamenlijk belast ter vervanging van het huidige boxenstelsel. Alle toeslagen worden afgeschaft en vervangen door een belasting- en premievrij bedrag en/of negatieve belastingaanslag."

D66 wil hogere belasting in box 3 voor miljonairs en mensen met meer dan 2 miljoen euro vermogen

D66 wil vermogen naar eigen zeggen "eerlijker belasten." Dat betekent onder meer liefst twee extra toptarieven in box 3 voor spaargeld en beleggingen. Dit staat er in het verkiezingsprogramma.

"We gaan vermogen eerlijker belasten. Naast het invoeren van een belasting op het werkelijk gerealiseerde rendement, belasten we grote vermogens meer dan kleine. We voeren daarnaast een aparte vermogensbelasting in op vermogens in box 2 en box 3 boven een miljoen, met een hoger tarief boven de twee miljoen. De eigen woning telt hierbij niet mee."

ChristenUnie wil tijdelijk miljonairstaks

De ChristenUnie schaart zich aan de linkerkant van het politieke spectrum met een pleidooi voor een hogere belasting op vermogen. De partij wil een belasting op daadwerkelijk behaalde rendementen en als tussenoplossing een tijdelijke miljonairstaks. In het verkiezingsprogramma staat hierover het volgende:

"Tegenover de miljarden lagere lasten op arbeidsinkomen staan miljarden hogere lasten op verschillende vormen van vermogen die nu niet of nauwelijks belast worden. De hypotheekrenteaftrek schaffen we geleidelijk af. We willen uiteindelijk toe naar een belastingstelsel dat inkomen uit arbeid en de daadwerkelijke inkomsten uit vermogen zoveel als mogelijk op dezelfde manier belast. Zo lang we er niet goed in slagen het inkomen uit alle vermogenscomponenten evenwichtig te belasten, heffen we aanvullend een vermogensbelasting van 1% over vermogens groter dan 1 miljoen euro."

CDA verhoging van erfbelasting en 'meer tariefschijven'

Ook het CDA wil een heffing op het daadwerkelijke rendement op beleggingen en spaargeld in box 3. In eerste instantie wil de partij een lagere belasting op arbeid financieren met een verhoging van de erfbelasting voor grotere vermogens. Maar het CDA wil ook 'meer tariefschijven', al is de uitwerking daarvan nog niet heel concreet.

Het verkiezingsprogramma zegt het volgende:

"Het CDA streeft nog steeds een stelsel van werkelijk rendement in box 3 na. In zo’n stelsel moet de kleine spaarder ontzien worden en moet er oog voor zijn dat niet elke waardeontwikkeling zomaar liquide gemaakt kan worden. Daarom verlagen we de belasting op arbeid en verhogen we de belasting op vermogen in de vorm van een verhoging van de erf- en schenkbelasting voor grotere vermogens. We maken belastingkortingen niet meer inkomensafhankelijk, en voeren meer tariefschijven in. Op die manier wordt transparant hoeveel belasting naar draagkracht betaald wordt over het inkomen."

Partij voor de Dieren mikt op een progressieve vermogensbelasting

De Partij voor de Dieren wil een directe vermogensbelasting, waarbij hogere vermogens een hoger belastingtarief betalen. In het verkiezingsprogramma staat hierover het volgende:

"Er komt een progressieve vermogensbelasting van 1% tot 500.000 euro oplopend tot 5% voor vermogens boven 5 miljoen euro. De vrijstelling wordt verhoogd, zodat gewaarborgd is dat mensen die zuinig hebben geleefd en netjes hebben gespaard, geen belasting hoeven te betalen voor hun spaarzaamheid."

SP wil met miljonairsbelastingen dat allerrijksten hun 'eerlijke deel' betalen

Niet heel verrassend wil ook de SP een miljonairsbelasting, zo staat in het verkiezingsprogramma:

"Mensen die geld verdienen met vermogen, zoals aandeelhouders en vastgoedbeleggers, gaan we minstens even zwaar belasten als inkomen uit arbeid. Tegelijkertijd laten we met een ‘miljonairsbelasting’ ook de allerrijksten hun eerlijke deel betalen."

"Wij gebruiken de extra belastinginkomsten over winsten, vermogen en de hogere inkomens om alles te herstellen, wat in de afgelopen decennia door bezuinigingen is afgebroken."

LEES OOK: Fiscale eindejaarstips 2023: 7 slimme manieren om nog snel te besparen op de vermogensbelasting in box 3